تنگستن

تنگستن (به انگلیسی: Tungsten) (ولفرام) یک عنصر شیمیایی است با علامت اختصاری W دارای عدد اتمی ۷۴. تنگستن فلزی است سخت و سنگین که دارای رنگ خاکستری روشن است. تنگستن دارای بالاترین درجه ذوب (۳۴۲۲ درجه سانتیگراد[4]) در بین عنصرها است. مورد استفاده ویژه آن در صنایع برقی، لامپ روشنایی، لامپ اشعه-X، الکترودها و سوپر آلیاژهای عصر فضا است.

تنگستن، 74W
ویژگی‌های کلی
تلفظ/ˈtʌŋstən/ (TUNG-stən)
ظاهرgrayish white, lustrous
جرم اتمی نسبی (Ar، استاندارد)۱۸۳٫۸۴(۱)[1]
تنگستن در جدول تناوبی
Mo

W

Sg
تانتالتنگستنرنیم
عدد اتمی (Z)74
گروهگروه ۱۲
دورهدوره 6
بلوکبلوک-d
آرایش الکترونی[Xe] 4f14 5d4 6s2[2]
لایه الکترونی
2, 8, 18, 32, 12, 2
ویژگی‌های فیزیکی
فاز در STPجامد
نقطه ذوب3695 K (3422 °C, 6192 °F)
نقطه جوش5828 K (5555 °C, 10031 °F)
چگالی (near r.t.)19.25 g/cm3
در حالت مایع (at m.p.)17.6 g/cm3
نقطه بحرانی13892 K,  MPa
حرارت همجوشی35.3 kJ/mol
آنتالپی تبخیر 806.7 kJ/mol
ظرفیت حرارتی مولی24.27 J/(mol·K)
فشار بخار
فشار (Pa) ۱ ۱۰ ۱۰۰ ۱ K ۱۰ K ۱۰۰ K
در دمای (K) 3477 3773 4137 4579 5127 5823
ویژگی‌های اتمی
عدد اکسایش−4, −2, −1, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6 (یک اکسید اسیدی ملایم)
الکترونگاتیویمقیاس پائولینگ: 2.36
انرژی یونش
  • 1st: 770 kJ/mol
  • 2nd: 1700 kJ/mol
شعاع اتمیempirical: 139 pm
شعاع کووالانسی pm 162±7
Color lines in a spectral range
خط طیف نوری تنگستن
دیگر ویژگی ها
ساختار بلوری (bcc)
انبساط حرارتی4.5 µm/(m·K) (at 25 °C)
رسانندگی گرمایی173 W/(m·K)
رسانش الکتریکی52.8 n Ω·m (at 20 °C)
رسانش مغناطیسیپارامغناطیس[3]
مدول یانگ411 GPa
مدول برشی161 GPa
مدول حجمی310 GPa
نسبت پواسون0.28
سختی موس7.5
سختی ویکرز3430 MPa
سختی برینل2570 MPa
شماره ثبت سی‌ای‌اس7440-33-7
ایزوتوپ‌های تنگستن
ایزوتوپ فراوانی نیمه‌عمر (t۱/۲) حالت فروپاشی محصول
180W 0.12% 1.8×1018 y α 2.516 176Hf
181W syn 121.2 d ε 0.188 181Ta
182W 26.50% 182W ایزوتوپ پایدار است که 108 نوترون دارد
183W 14.31% 183W ایزوتوپ پایدار است که 109 نوترون دارد
184W 30.64% 184W ایزوتوپ پایدار است که 110 نوترون دارد
185W syn 75.1 d β 0.433 185Re
186W 28.43% 186W ایزوتوپ پایدار است که 112 نوترون دارد

کشف

تنگستن در سال ۱۷۸۱ شناسایی شد و در سال ۱۷۸۳ برای اولین بار به عنوان فلز جداسازی شد.

ویژگی‌ها

تنگستن به خاطر نقطهٔ ذوب بالایش و همچنین چگالی زیادش که ۱۹٫۳ برابر چگالی آب است زبان‌زد است.

تاریخچه

در سال ۱۷۸۱ کارل ویلهلم شیله(Carl Wilhelm Scheele)یک اسی جدید_تنگستنیک اسید_را کشف کرد که از شیلیته_تنگستن امروزی_ حاصل می‌شد. شیله و توربرن برگمن معتقد بودند با کاهش این اسید می‌توان فلز جدیدی بدست آورد. در سال ۱۷۸۳ خوزه و فاستو اسیدی را یافتند که از ولفرامیت به دست می‌آمد و بسیار شبیه به تنگستیک اسید بود. در اواخر آن سال این دو برادر توانستند با کاهش این اسید همراه زغال تنگستن را جداسازی کنند و نام خود را به عنوان کاشف این عنصر ثبت کنند.

وابستگی دمایی ضریب مقاومت

طبق تجربه می‌دانیم در بیشتر فلزات از جمله تنگستن با افزایش دما مقاومت الکتریکی آن‌ها نیز افزایش می‌یابد که این افزایش مقاومت با توجه به رابطهٔ زیر برای افزایش دماهای نه چندان زیاد قابل محاسبه است:

R2=R1(1+αΔθ

که در آن α ضریب دمایی مقاومت ویژه بر حسب بر کلوین است. α برای تنگستن ۰/۰۰۴۵است.

ویژگی‌های شیمیایی

عنصر تنگستن در برابر اکسایش، اسید و باز از خود مقاومت نشان می‌دهد. معمولی‌ترین حالت اکسیداسیون تنگستن +۶ است، اما کلیه حالات اکسیداسیون از -۲ تا +۶ از خود نشان می‌دهد. تنگستن معمولاً "با اکسیژن ترکیب شده و تری اکسید تنگستن زرد رنگ (WO3)را تشکیل می‌دهد، که در محلول قلیایی آبی حل شده و به فرم یونهای تنگستن، (WO24-)در می‌آید. از آنجا که تنگستن به آرامی با اسید واکنش می‌دهد، برای اول به صورت آنیون بی‌ثبات قابل حل، paratungstate A ظاهر می‌شود (W7O246-) که در طول زمان به شکل آنیون کمتر قابل حل paratungstate B در می‌آید (H2W12O4010-).
با اسیدی شدن بیشتر آنیون بسیار قابل حل metatungstate، تولید می‌شود (H2W12O426-)که پس از هر موازنه بدست می‌آید.
با اسیدی شدن بیشتر آنیون بسیار قابل حل metatungstate، تولید می‌شود که پس از هر موازنه بدست می‌آید . یون metatungstate یک خوشه متقارن از دوازده تنگستن اکسیژن اکتاهدرا ست که آنیونKeggin نامیده می‌شود. آنیونها polyoxometalate دیگری به عنوان گونه‌های با ثبات وجود دارد. گنجاندن اتم متفاوتی مثل فسفر به جای دو اتم هیدروژن مرکزی در metatungstate تولید طیف گسترده‌ای از اسیدهای heteropoly مانند اسید phosphotungstic می‌سازد (H3PW12O40).
تری‌اکسید تنگستن می‌تواند ترکیبات معینی را با فلزات قلیایی تشکیل دهد؛ که به برنز معروف هستند، به عنوان مثال سدیم تنگستن برنز.

کاربردها

تقریباً نیمی از تنگستن برای تولید مواد سخت- کاربید تنگستن- مصرف می‌شود. بیشتر باقی‌مانده در آلیاژها و فولادها بکار می‌رود. کمتر از ۱۰ درصد است در سایر ترکیبات شیمیایی استفاده می‌شود.

مواد سخت

تنگستن به‌طور عمده در تولید مواد سخت با بنیان کاربید تنگستن، یکی از سخت‌ترین کاربیدها، با نقطه ذوب ۳۷۷۰ درجه سانتی گراد استفاده می‌شود. WC رسانای الکتریکی خوبی است، اما رسانایی الکتریکی W2C کمتر است. حدود ۶۰ درصد مصرف تنگستن به صورت WC در حال حاضر برای مواد صیقل دهنده مقاوم در برابر سایش، برشکاری، چاقو و مته، اره، فرز و ابزار دوار مورد استفاده در فلزکاری، نجاری، صنایع استخراج معدن، نفت و ساختمان بکار می‌رود.
در صنعت طلا و جواهر، حلقه‌های متخلخل کاربید تنگستن، کاپوزیت کاربید تنگستن / فلز، و نیز فلزی تنگستن ساخته می‌شود. گاهی اوقات تولیدکنندگان یا خرده فروشان به کاربید تنگستن به عنوان یک فلز اشاره می‌کنند، اما در واقع کاربید تنگستن یک سرامیک است. از آنجا که سختی کاربید تنگستن بالاست، حلقه‌های ساخته شده از این مواد به شدت مقاوم در برابر سایش هستند، و جلای حلقه‌های ساخته شده از تنگستن بیشتر از حلقه‌های فلزی هستند. با این حال، حلقه‌های کاربید تنگستن شکننده هستند، و ممکن است تحت یک ضربه متمرکز ترک بخورند.

آلیاژها

ازاستحکام و چگالی تنگستن در ساخت آلیاژهای فلزی سنگین استفاده شده‌است. یک مثال خوب فولادهای تندبر هستند که حاوی حدود ۱۸٪ تنگستن است. با توجه به نقطه ذوب بالای تنگستن ماده خوبی برای کاربرد درمانند نازل موشک، به عنوان مثال در پولاریس 27-UGM، زیردریایی با موشک بالستیک می‌باشد.
ابر آلیاژهایی که دارای تنگستن هستند، مانند Hastelloy و Stellite، در پره‌های توربین، قطعات مقاوم در برابر سایش و پوشش فلزات استفاده می‌شود.

جنگ‌افزار

آلیاژ تنگستن، معمولابا نیکل و آهن یا کبالت به شکل آلیاژهای سنگین است، درگلوله‌های انرژی جنبشی به عنوان یک جایگزین برای اورانیوم ضعیف شده استفاده می‌شود، در برنامه‌هایی که کاربرد رادیواکتیویته مشکل زاست استفاده می‌شود. یا در مواردی که خواص آتشزایی اورانیوم مورد نیاز نمی‌باشد (به عنوان مثال، در گلوله‌های سلاح‌های معمولی کوچک که به منظور نفوذ به زره بدن طراحی شده‌اند). به‌طور مشابه، آلیاژهای تنگستن در گلوله‌های توپ، نارنجک و موشک، و نیز برای ساخت گلوله‌های انفجاری (افشان) فراصوت بکار می‌رود. تنگستن در مواد منفجره با فلز فشرده نیز کاربرد دارد، که از آن به عنوان پودر متراکم، برای کاهش خسارات جانبی و در همان حال افزایش کشندگی انفجار در محدوده یک شعاع کوچک، استفاده می‌شود.

الکترونیک

یک لامپ الکترونیکی باز شده‌است و باعث خروج گاز ساکن درون لامپ گردیده‌است. پس از آن هنگامی که لامپ روشن می‌گردد رشته تنگستن شروع به سوختن می‌کند و شعله‌ای از آتش را حاصل می‌کند. این تشکیل آتش به خاطر نفوذ اکسیژن به درون لامپ می‌باشد.

از آنجا که تنگستن عنصری است که استحکام خود را در دماهای بالا حفظ می‌کند و دارای نقطه ذوب بالاست، در بسیاری از برنامه‌هایی که درجه حرارت بالا ست کاربرد دارد، از قبیل لامپ، لامپ اشعه کاتد، و رشته‌های درون لوله خلاء، المنت حرارتی، ونازل موتور موشکها. نقطه ذوب بالای آن همچنین موجب شده تا تنگستن برای پروژه‌های هوا - فضا و دمای بالا مناسب باشد، مانند برق، حرارت، و برنامه‌های کاربردی جوشکاری، به ویژه در فرایند جوشکاری آرگون (جوشکاری (TIG) نیز نامیده می‌شود).
با توجه به خواص رسانایی و بی‌اثری شیمیایی نسبی، از تنگستن در الکترودها نیز استفاده می‌شود، و در نوکهای انتشاردهنده (امیتر) در ابزارهای پرتو الکترونی، مانند میکروسکوپ الکترونی بکار می‌رود. در الکترونیک، تنگستن را به عنوان ماده اتصال درتراشه‌ها (IC)، بین سیلیکون دی‌اکسید دی الکتریک مواد و ترانزیستور بکار می‌برند. در لایه‌های نازک فلزی که جایگزین سیم کشی بکار رفته در الکترونیک معمولی شده، یک پوشش از تنگستن (یا مولیبدن) بر روی سیلیکون استفاده می‌شود.
ساختار الکترونیکی تنگستن آن را به یکی از مواد اصلی برای اهداف اشعه X تبدیل کرده‌است، از دیگر کاربردهای آن محافظت در برابر پرتوهای با انرژی بالا (مانند صنعت پرتو درمانی برای محافظ نمونه رادیواکتیو FDG) است. پودر تنگستن به عنوان مواد پرکننده در کامپوزیت‌های پلاستیکی، که به عنوان یک جایگزین غیر سمی سرب در گلوله، ساچمه، و سپر تابشی بکار می‌رود. چون انبساط حرارتی این عنصر شبیه شیشه بوروسیلیکات است، از آن در ساخت عایق‌های شیشه به فلز استفاده می‌شود.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ تنگستن موجود است.

پانویس

  1. Meija, J.; et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". شیمی محض و کاربردی(نشریه). 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
  2. Berger, Dan. "Why does Tungsten not 'Kick' up an electron from the s sublevel ?". Bluffton College, USA.
  3. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
  4. Lassner, Erik; Schubert, Wolf-Dieter (1999). Tungsten: properties, chemistry, technology of the element, alloys, and chemical compounds. Springer. p. 9. ISBN 978-0-306-45053-2.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.