calibration 21 فوریه 2015 در 10:48 #1644
مجموعه عملياتي كه تحت شرايط مشخص ميان نشاندهي يك دستگاه يا سيستم اندازه‌گيري يا مقدار يك سنجه مادي يا ماده مرجع و مقدار متناظر آن كه از استانداردهاي اندازه‌گيري حاصل مي‌شود، رابطه‌اي برقرار مي‌كند.
کاليبراسيون اجازه مي‌دهد که ميزان تصحيح لازم را نسبت به نشاندهي تعيين کنيم. با کاليبراسيون ممکن است خواص اندازه شناختي ديگري نظير اثر کميت‌هاي تاثير گذار نيز تعيين شود. در واقع كاليبراسيون ويژگي‌هاي كارآمدي دستگاه يا مواد مرجع را بوسيله انجام مقايسات مستقيم مشخص مي‌كند.
كاليبراسيون در واقع ايجاد نظامي موثر به منظور كنترل صحت و دقت پارامترهاي مترولوژيكي دستگاه‌هاي آزمون و وسايل اندازه‌گيري و كليه تجهيزاتي است كه عملكرد آنها بر كيفيت فرايند تاثير گذار مي‌باشد كه به منظور اطمينان از تطابق اندازه‌گيريهاي انجام شده با استانداردهاي جهاني مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
كدام دستگاه‌ها بايد کاليبره شوند؟
هر وسيله‌اي که براي اندازه‌گيري به کار مي‌رود و در روش‌هاي اجرايي به استفاده از آن اشاره شده است، نياز به تعيين صحت و دقت يا کاليبراسيون دارد.
دستگاه‌هاي اندازه‌گيري بايد به طور دوره‌اي كاليبره شوند. گذشت زمان، فرسودگي، حوادث غير قابل پيش‌بيني، باعث مي‌شوند تا قابليت رديابي نتايج آنها تا استانداردها زير سوال رفته و نيازمند تاييد مجدد باشند. براي تجهيزات كاليبره شده گواهي كاليبراسيون صادر شده و ضميمه دستگاه مي‌گردد.
كاليبره كردن تمام تجهيزات لازم نيست. برخي از آنها ممكن است صرفاً به عنوان نشان دهنده مورد استفاده قرار گيرند. انواع ديگر تجهيزات ممكن است به عنوان ابزار تشخيصي و آشكارسازي به كار بروند. هر گاه وسيله‌اي براي تعيين قابليت پذيرش محصول و يا عوامل موثر در فرايند آزمون مورد استفاده قرار نگيرد كاليبراسيون آن ضرورت ندارد.
اهداف اصلي كاليبراسيون
1- براي اطمينان از قرائت‌هايي كه از دستگاه صورت مي‌گيرد.
2- براي تعيين درستي مقادير خوانده شده از دستگاه.
3- براي استقرار قابليت رديابي دستگاه به استانداردهاي مرجع (هدف نهايي كاليبراسيون برقراري قابليت رديابي عنوان شده است.)
قابليت رديابي (Traceability)
مهمترين ويژگي كه يك اندازه‌گيري بايد داشته باشد وجود قابليت رديابي نتايج آن تا استانداردهاي ملي و سپس بين المللي مي‌باشد.
وقتي سطح اطمينان و عدم قطعيت كليه اندازه‌گيري‌ها بيان شود درستي و دقت نتايج اندازه‌گيري تضمين مي‌گردد.
قابليت رديابي قابليت ارتباط دادن مقدار يك استاندارد يا نتيجه يك اندازه‌گيري با مرجع‌هاي ملي يا بين‌المللي از طريق زنجيره پيوسته مقايسه‌ها كه همگي عدم قطعيتي معين دارند. كاليبراسيون تنها راه برقراري قابليت رديابي مي‌باشد.
دستاوردهاي کاليبراسيون
• به دست آوردن نتايج درست و صحيح در اندازه‌گيري؛
• کاهش هزينه و دوباره کاري؛
• بهره‌وري بيشتر؛
• جوابگويي در دعاوي حقيقي و حقوقي؛
• يکي از نيازهاي اخذ گواهي‌هاي استانداردهاي مديريت؛
• جلوگيري از تضييع حقوق مصرف کننده و توليد کننده؛
مراحل انجام کاليبراسيون
1. کد گذاري تجهيزات اندازه‌گيري و تهيه شناسنامه و ليست آنها؛
2. طبقه‌بندي تجهيزات اندازه‌گيري از نظر کاليبراسيون؛
3. تعيين دوره تناوب کاليبراسيون؛
4. تعيين حد مجاز خطا؛
5. انتخاب کاليبره کننده؛
6. کاليبراسيون (عمليات کاليبراسيون، تعيين خطاي تجهيز، صدور گواهي و برچسب كاليبراسيون، نصب برچسب کاليبراسيون)؛
7. اعمال نتايج کاليبراسيون؛
8. ثبت و حفظ و نگهداري سوابق کاليبراسيون.
